Wat zijn de voor- en nadelen van een dynamisch energiecontract?

Als je een energiecontract afsluit, heb je een paar opties. Kies je voor een vast contract, een variabel contract of een dynamisch energiecontract? Sommige mensen zijn lovend over een dynamisch energiecontract, maar deze optie is niet altijd voordelig. Wat zijn precies de voor- en nadelen van een dynamisch energiecontract en waar doe jij verstandig aan? Wij helpen je op weg.

Wat is een dynamisch energiecontract?

Een dynamisch energiecontract houdt in dat je steeds de inkoopprijs voor stroom en gas betaalt die op dat moment op de beurs geldt. Je tarieven voor elektriciteit en/of gas staan dus niet vast, maar hangen direct samen met de beursontwikkelingen. Op de beurs verandert het tarief voor gas per dag en het tarief voor stroom per uur. Jouw energietarieven variëren mee met die prijsschommelingen als je een dynamisch energiecontract hebt. Je betaalt dan elke dag een ander tarief voor gas en ieder uur een ander tarief voor stroom.

Een dynamisch contract is niet hetzelfde als een variabel contract. Bij een variabel contract is vooraf afgesproken hoe vaak de energieprijzen wijzigen. Het meest voorkomend zijn contracten waarbij het tarief 2x per jaar wijzigt, maar een wijziging per kwartaal of zelfs per maand komt ook weleens voor. Een dynamisch energiecontract is een variant op een variabel contract. Hierbij wisselen je tarieven met de dag of (bij elektriciteit) zelfs ieder uur. 

Wat zijn de voordelen van een dynamisch energiecontract?

Een dynamisch contract heeft een paar mogelijke voordelen. Vooral als de energietarieven laag staan of als je je energieverbruik goed kunt plannen, is dit type energiecontract voordelig. De belangrijkste voordelen zijn als volgt.

Je tarieven dalen met de inkoopprijzen mee

Als de inkoopprijzen van elektriciteit en gas omlaag gaan, profiteer je direct van die prijsdaling mee. Je zit dan niet aan het oude, hogere tarief vast. Daar staat wel tegenover dat je tarief bij een stijging van de inkoopprijzen ook direct meestijgt.

Wat dit je zoal aan besparing oplevert? In 2023 was het gemiddelde tarief voor een dynamisch energiecontract € 0,0958 per kWh, tegenover gemiddeld € 0,2332 per kWh bij een vast contract. De prijs per kWh is bijna 60% lager bij een dynamisch contract. Een flink verschil dus!

Optimaal profiteren van de voordelige momenten

Je kunt je verbruik afstemmen op de tijden waarop stroom en gas het voordeligst zijn. Dit geldt vooral voor stroom. De prijs daarvoor wisselt immers per uur. Als je weet wanneer stroom het laagst geprijsd is, kun je juist om die tijd apparaten aanzetten. Zeker bij apparaten met een groot verbruik, zoals de wasdroger, een laadpaal of een warmtepomp, kan dat veel schelen.

Een extra mogelijkheid is dat je zonnepanelen en een thuisbatterij neemt. Je kunt dan op de momenten dat de zon fel schijnt veel stroom opwekken en die stroom opslaan voor later gebruik in een thuisbatterij.

Minder vaste kosten

Je betaalt, in tegenstelling tot een vast contract, geen risico-opslag bij een dynamisch energiecontract. Dat scheelt in je energielasten. Bij een vast of variabel contract betaal je altijd een risico-opslag, omdat de energieleverancier het risico loopt om verlies te maken op jou als de prijzen dalen en jij nog het oude, lage tarief betaalt. Bij een dynamisch energiecontract is dit risico er niet. Daarom betaal je de inkoopprijs zonder risico-opslag.

Soms een negatieve energieprijs

Heel af en toe wordt er zoveel groene energie opgewekt dat de energieprijzen zelfs negatief zijn. Dan heb je gratis stroom. Je ziet dit vooral als in de lente of zomer de zon volop schijnt, maar er relatief weinig energie wordt afgenomen. Bijvoorbeeld als mensen overdag op kantoor zijn en daardoor thuis weinig stroom afnemen. Dan is er meer aanbod aan dan vraag naar stroom. 

Overigens gebeurt het niet vaak dat stroom echt gratis is. Er komen namelijk altijd energiebelasting, btw en inkoopkosten bij. Wanneer het voor jou helemaal gratis is, hangt af van de overige kosten die je energieleverancier rekent.

Geen overstapboete

Verder is een dynamisch energiecontract altijd gratis opzegbaar. Je betaalt niet, zoals bij een vast contract, een overstapboete als je het contract voortijdig opzegt. Dat maakt het laagdrempeliger om van energiecontract te veranderen.

Wat zijn de nadelen van een dynamisch energiecontract?

Maar een dynamisch energiecontract is niet één en al aantrekkelijk. Er kleven ook nadelen aan een dynamisch energiecontract. We bespreken hieronder de belangrijkste nadelen.

Geen zekerheid over je maandlasten

Je weet nooit zeker wat je die maand aan energiekosten kwijt bent. De snelle wisseling van tarieven kan een fijn voordeel zijn als de tarieven dalen. Maar het kan ook zijn dat je maandlasten veel hoger uitvallen dan gedacht. De stroomprijzen variëren namelijk per uur. Je hebt dus minder zekerheid over wat je per maand aan gas en stroom kwijt bent, zelfs als je verbruik stabiel is.

Tariefstijging bij hogere inkoopprijzen

Zodra de inkoopprijzen voor gas en elektriciteit stijgen, gaat jouw tarief ook direct omhoog. Als er iets gebeurt wat voor een flinke prijsstijging zorgt (zoals we eerder zagen door de oorlog in Oekraïne), merk je dat dus direct in de portemonnee. 

Met een vast contract of variabel contract merk je die prijsstijging pas zodra het tarief wordt bijgesteld (bij een variabel contract) of zodra je contract afloopt (bij een vast contract).

Mogelijke hogere lasten dan gedacht

Vaak betaal je een vast termijnbedrag en bekijkt de energieleverancier aan het eind van het jaar je werkelijke verbruik. Als de tarieven hoger lagen dan verwacht, moet je wellicht flink bijbetalen.

Hoe werkt het termijnbedrag bij een dynamisch energiecontract?

Verschillende energieleveranciers berekenen het termijnbedrag op verschillende manieren bij een dynamisch energiecontract. Dit zijn drie veelvoorkomende opties:

• De energieleverancier heeft een vast termijnbedrag per maand. Dat is gebaseerd op je verwachte verbruik en de verwachte tarieven. Aan het eind van het jaar kijkt de leverancier wat je werkelijk hebt verbruikt. Soms moet je bijbetalen; soms krijg je geld terug.
• Je betaalt na elke maand het werkelijke tarief voor wat je daadwerkelijk hebt verbruikt. Er is dan geen jaarlijkse eindafrekening nodig.
• Je betaalt een voorschot voor de komende maand. Na die maand kijkt de energieleverancier wat het verschil is tussen het voorschot en het werkelijke verbruik en de werkelijke kosten. Dit wordt verrekend met het bedrag dat je voor de maand daarop vooruitbetaalt.

Het hangt van de manier van berekening af hoe groot de kans is dat jij flink moet bijbetalen. Die kans is het grootst bij een vast maandbedrag.

Minder profiteren van salderingsregeling met zonnepanelen

Eigenaren van zonnepanelen opgelet: de salderingsregeling werkt anders als je een dynamisch energiecontract hebt. Je krijgt dan namelijk minder betaald voor teruggeleverde stroom. Hiervoor krijg je alleen de marktprijs. Als je dus stroom teruglevert op piekmomenten (= momenten met een lage marktprijs), dan krijg je ook een lage prijs voor je teruggeleverde zonne-energie, veel minder dan als je een vast contract had. 

Verder mogen energieleveranciers zelf bepalen tegen welk bedrag jij de teruggeleverde energie mag salderen. Wel moeten energieleveranciers transparant zijn over hun tarief én moeten ze het salderen op jaarbasis doen. 

Het kan overigens ook zijn dat je geld moet bijbetalen om stroom terug te leveren aan het net. Dat geldt als de stroomprijs negatief is, bijvoorbeeld wanneer het net overbelast is. In dat geval ben je geld kwijt voor zonne-energie die je zelf niet verbruikt. Gelukkig komt dit in de praktijk bijna nooit voor.

Meer planning van je energieverbruik nodig

Verder is een dynamisch energiecontract alleen gunstig als je je energieverbruik bewust plant. Je profiteert van dit type contract als je specifiek stroom afneemt op de momenten dat de energieprijs laag is. Dat betekent dat je bijvoorbeeld op een doordeweekse dag overdag de was doet in plaats van in het weekend. Of dat je je auto ’s nachts oplaadt in plaats van overdag. 

Dat alles vereist wel veel planning en continu inzicht in de energieprijzen en je verbruik. Niet iedereen vindt het fijn om daar zo op te moeten letten. Of je je auto kunt opladen op het moment dat de energieprijzen laag liggen, hangt er bijvoorbeeld maar net van af wanneer je de auto nodig hebt. Overigens is het wel mogelijk om bepaalde apparaten aan te zetten op het moment dat je niet thuis bent. Daar kun je bijvoorbeeld onze Energy Socket in combinatie met Energy+ voor gebruiken.

Dynamische energieprijzen met een warmtepomp

Een warmtepomp is een duurzamer alternatief voor een cv-ketel. Als je alle warmte opwekt met de warmtepomp, heb je zelfs geen gasaansluiting meer nodig. Wel verbruikt een warmtepomp veel elektriciteit. Hoe verstandig is het dan om een dynamisch energiecontract te hebben met een warmtepomp?

Als je een warmtepomp met een smart price adaptation (SPA, slimme prijsaanpassing) hebt, kun je slim gebruikmaken van de variatie in de energieprijzen. Een warmtepomp verbruikt veel energie. Je kunt deze dan bewust aanzetten op het moment dat energie goedkoop is. Een slimme warmtepomp krijgt continu informatie over het tarief voor elektriciteit van de komende 24 uur.

Aan de andere kant heb je soms gewoon acuut warmte nodig, bijvoorbeeld om te koken of voor een douchebeurt. Dan is het lastig om dit af te stemmen op de dynamische energieprijzen. Veel mensen koken nu eenmaal ’s avonds als de stroomprijzen het hoogst zijn. Ook kost een warmtepomp in de winter nu eenmaal iets meer, omdat energie dan duurder is.

Dus: is een dynamisch energiecontract slim?

Een dynamisch energiecontract kan gunstig zijn als je nauwkeurig bijhoudt wanneer de stroomprijzen het laagst zijn en daar je energieverbruik op aanpast. Je kunt dan bijvoorbeeld juist de wasmachine en vaatwasser laten draaien op de momenten waarop de tarieven laag staan. Zeker als je apparaten hebt die veel stroom verbruiken, zoals een laadpaal, kan het aantrekkelijk zijn om juist op die momenten je stroom af te nemen. Dat bespaart je kosten, al helemaal in combinatie met het ontbreken van een risico-opslag bij een dynamisch energiecontract.

Aan de andere kant is het niet altijd haalbaar om je stroom- en gasverbruik zo goed af te stemmen op de tarieven. Een dynamisch energiecontract is dan ook vooral voordelig als je flexibel bent in wanneer je bepaalde apparaten aanzet (tip: lees meer over onze P1 Meter om je daarbij te helpen). Bovendien heb je niet volledige controle over je tarieven en verbruik. Gas is nu eenmaal duurder in de winter, terwijl je het juist dán nodig hebt.

Verder heeft een dynamisch energiecontract enkele nadelen, zoals dat je veel onzekerheid hebt over je tarieven en mogelijk flink moet bijbetalen. En als er iets in de wereld gebeurt waardoor de energietarieven opeens flink stijgen, dan krijg je direct een flinke prijsstijging voor je kiezen. Als je zekerheid belangrijk vindt, is het verstandiger om een vast contract te nemen. 

Zorg dat je altijd inzicht hebt in je energieverbruik

Als je een dynamisch energiecontract hebt, is het extra belangrijk dat je continu inzicht hebt in je energieverbruik. Dan kun je het gebruik van apparaten nog beter afstemmen op de wisselende energietarieven. 

Wil je voortdurend weten hoeveel gas en energie jij verbruikt en waar je op kunt besparen? Daar helpt de P1 Meter je bij. Daarmee heb je voortdurend gedetailleerd inzicht in je stroomverbruik, teruglevering en gas.

Bestel de P1 Meter online of lees er alles over op onze site.